Wolność oznacza odpowiedzialność. A to jest właśnie to, czego się większość ludzi obawia.

01:08

Wolność oznacza odpowiedzialność. A to jest właśnie to, czego się większość ludzi obawia.

   

Theo Malet

Dwudziestopięcioletni student kognitywistyki
Mieszkaniec małego mieszkania na 15 piętrze

__________________________________Boy hotelowy w Dreamlot Hotel___

Wszystko, co mogłem opowiedzieć o swoim życiu, mieściło się w mojej dłoni. A dokładniej na starej kasecie wideo, którą umieszczałem w odtwarzaczu. Urządzenie zatrzeszczało i świsnęło przeciągle, nim na ekranie telewizora pojawił się pierwszy obraz. Wysoka brunetka o kobiecych kształtach trzymała w objęciach kwilące zawiniątko. Kamera drżała w niewprawionych rękach ojca, słyszalny był jego cichy szloch. Za oknem rozpościerał się widok na zarośnięty sad, a dalej na Asnières-sur-Seine z jego zatłoczonymi uliczkami przesiąkniętymi zapachem spalin i przydrożnych barów. Krajobraz tonął w promieniach zachodzącego słońca. ''Witaj w domu Theo, witaj w domu'' powtarzała kobieta, kołysząc się z wolna w bujanym fotelu. Ekran poczerniał, a chwilę potem pojawiła się na nim kolejna scena. Ogród przed domem był ozdobiony balonami i kolorowymi wstążkami. Ktoś pozbawiony wyczucia umiaru rozstawił w centralnym punkcie bogato zastawiony stół. Opodal ojciec obracał na ruszcie podpieczone na ciemny brąz kiełbaski. W tle rozbrzmiewała głośna, skoczna muzyka której rytm porwał do tańca roześmianą grupkę dzieci. Wśród nich rozpoznałem siebie, pięcioletniego siebie. Wyróżniającego się wzrostem i wątłą budową ciała, z ogromnymi okularami na nosie prowadziłem w szalonych podskokach ciemnowłosą, pyzatą dziewczynkę. Fabienne, moją małą Fabienne. Miała wówczas trzy lata, to jej urodziny. Obrazy zmieniały się chaotycznie. Talerze, twarze zaproszonych gości, fragment nowego samochodu na tle zagraconego garażu, stos prezentów, serpentyny, zatroskana twarz matki gdy spoglądała na rabatki stratowane przez biesiadników. Krążyli wokół mnie obcy ludzie, a ja nie nabrałem podejrzeń. Umazany czekoladową polewą zajadałem się tortem, zupełnie nieświadomy. Przysiągłbym, że kolejny fragment filmu dotyczył wakacji w Londynie. Kaseta była najwyraźniej uszkodzona i przeniosła mnie, wbrew oczekiwaniom, do małego, zagraconego pokoju na poddaszu. Obiektyw kamery skierowany był na podmokłą łąkę daleko za domem, z której wzbijały się w powietrze tysiące dzikich ptaków. W tle usłyszałem własne kroki, drewniana podłoga uginała się i skrzypiała pod moim ciężarem. Harmoniczne dźwięki zostały zakłócone trzaskiem drzwi.
 - Oni znowu to robią, masz pojęcie?!
 - Zatkaj uszy, nie słuchaj tego.
 - Wypchnął mnie siłą z salonu. ''Precz!'', krzyczał. ''Zejdź mi z oczu!''. Ja chciałam tylko...
 - Ciii...   
Włączona kamera rejestrowała rozmowę, lecz purpurową, zapłakaną twarz Fabienne zapamiętały jedynie moje oczy. Chleb powszedni państwa Malet był trudny do przełknięcia dla ich dzieci. Ranił usta i wypalał przełyk, ciągle na nowo. Nie potrafiłem jej wytłumaczyć, jak absurdalny jest powód, dla którego ciągle cierpimy, dla którego ciągle się kłócą. Zburzyć jej świat wartości w momencie, gdy stawał o własnych siłach? Znów charakterystyczne kroki, cichy pisk i ekran na powrót stał się czarny. ''To pieniądze, Fabienne, to tylko pieniądze.'', powtarzałem w duchu. W chwili, gdy dotychczasowe życie okazało się jednym wielkim zakłamaniem. Kciukiem przydusiłem przycisk odpowiedzialny za przewijanie taśmy. W kilkukrotnym przyspieszeniu obejrzałem kolejne przyjęcie urodzinowe i lunch, na który ojciec zaprosił swoich współpracowników. Były tam też sceny zupełnie wyrwane z kontekstu: ja zdemaskowany przez siostrę w gąszczu dzikich jabłoni z niecenzurowanym pisemkiem w ręku, jej lekcje jazdy na deskorolce, rodzice rozpromienieni sztucznymi uśmiechami przypominającymi szczękościsk, demonstrowali świeżo odremontowany ganek. Zatrzymałem się na dniu, który został zaplanowany w każdym calu, skrupulatnie. Jako dziewiętnastoletni absolwent paryskiego liceum, ubrany w ciemna togę i biret z łaskoczącym w nos frędzlem wdrapałem się na podest, gdzie wręczono mi świadectwo i list gratulacyjny. Wysoka cena za brak życia towarzyskiego. Kamerą znów operował ojciec. Słońce rozproszyło część obrazu, był niewyraźny, a promienie uwięzione na taśmie sprzed lat wciąż drażniły oczy. A jednak patrząc na nie poczułem te same emocje, tą samą dumę. Jeszcze kilka ujęć przed szkołą, z rodziną, dwójką najbliższych przyjaciół, z dyrektorem. Gratulował rodzicom, a oni kiwali głowami, niemal trącając nosem chmury. To niewątpliwie ich zasługa, ich syn wyrósł, na kogo wyrósł. ''Macie rację.'' - pomyślałem - ''Gdybym nie miał w was antywzoru, nigdy by do tego nie doszło''. Kamera zatrzymała się na mojej twarzy, szczupłej i pociągłej. W tym miejscu film się urywał.
 - Wieczorem zapakowałeś swój chudy tyłek do pick - upa i zniknąłeś bez słowa - Fabienne przeciągnęła się w fotelu. Koc, którym była okryta, zsunął się na podłogę. Świdrujący wzrok przeszył moje ciało, pozostawiając palący ślad. Nigdy o tym nie rozmawialiśmy. Dlaczego teraz, dlaczego dziś? Mieszkałem tu od pięciu lat, a ona zjawiła się tu po raz pierwszy. Kochana siostrzyczka. Z nią rozmowa nigdy nie była łatwa - Sprzątnąłeś tylko oszczędności ojca.
 - Pick - up pali jak smok. Paliwo jest drogie - odtwarzacz wypluł starą kasetę, czemu zawtórował zgrzyt drobnych mechanizmów wewnątrz. Złożyłem ją z należytą czcią w kartoniku.
 - Po tylu latach ciągle uważasz, że nie zasługuję na słowo wyjaśnienia? Nawet ja? - w odpowiedzi odpaliłem papierosa. Dym podrażnił przełyk i znalazł drogę ucieczki nosem - Ojciec cię wydziedziczył - dodała po niezręcznych sekundach ciszy. Prychnąłem.
 - Marzyłem, aby zostać rekinem bankowości.
 - To sarkazm?
 - Sprzeda firmę i do końca życia będzie prażył swój nadęty łeb na Karaibach.
 - Niedawno groził matce rozwodem.
 - Nie zrobi tego. Nie podpisali intercyzy. Nie pozwoli jej czmychnąć z połową majątku - kosmyki jej włosów gładko prześliznęły się pomiędzy moimi palcami, gdy pogładziłem ją z czułością po głowie. Pod płaszczykiem pretensji, grymasów i dowcipu kryła się zwykła troska. Troska o losy starszego brata, troska o rodzinę, która tak naprawdę rodziną już nie była. Rozczuliło mnie to.
 - Idę pod prysznic. Zaczekaj, jeśli chcesz.

Otworzyłam usta, lecz nie zdążyłam wydobyć z nich ani słowa. Zniknął za drzwiami, pozostawiając po sobie subtelny zapach perfum, których używał od lat. Moja wizyta była, jak do tej pory, bezowocna. Bolało mnie również to, że Theo wyraźnie kłamał, siląc się na dobry humor i opanowanie. Rozejrzałam się po pokoju. Rozrzucone ubrania, notatki, kilka niezapłaconych rachunków. Miał problemy finansowe? Z pewnością nie radził sobie z zagospodarowaniem czasu. Lub zwyczajnie nie miał czym gospodarować. Ilekroć do niego dzwoniłam, był na uczelni. Dzwoniąc drugi raz dowiadywałam się, że nie może rozmawiać będąc w pracy, bo wyrzucą go na zbity pysk. Zastanawiałam się, czy nie lepiej wyszedłby na objęciu kierowniczego stanowiska w Malet & Company. Wtedy jednak nie czułby się spełniony. Brzydził się spółką ojca, brzydził się jego majątkiem. Nie chciał mieć z nimi nic wspólnego, a ja starałam się go zrozumieć. Teraz to było bez znaczenia. Ojciec wymazał ze swojej świadomości słowo ''syn'', klamka zapadła.
Nadstawiłam uszu. Usłyszałam jednostajny, melancholijny szum wody, co oznaczało, że Theo nie spieszył się z opuszczeniem łazienki. Na tym mi zależało. Na czasie. Szybkim ruchem dłoni zsunęłam na podłogę zmięte kartki papieru, by w ich miejsce położyć na stoliku małą kamerę. Usiadłam na podłodze, dokładnie na wprost obiektywu. Nagrywanie było już włączone.
 - Trudno mi uwierzyć, że wciąż przechowujesz te stare nagrania - odchrząknęłam - Pomyślałam więc, że twoje dwudzieste piąte urodziny to doskonała okazja, aby rozszerzyć kolekcję o kolejną pozycję, mianowicie: podsumowanie twojego dotychczasowego życia oczami młodszej siostry. W roli głównej: Fabienne - skinęłam głową, kłaniając się w ten sposób.
 - Kiedy byliśmy jeszcze dziećmi, byłeś dla mnie wzorem do naśladowania. Wiele czasu poświęcałeś nauce, czytaniu książek, wtykaniu nosa tam, gdzie nie powinno go być. W momencie gdy twoi znajomi uganiali się za panienkami i przechwalali miłosnymi podbojami, ty zabawiałeś wykwintne towarzystwo rodziców cytatami Tołstoja i budowałeś w ojcu poczucie dumy. Przez pewien czas sądziłam nawet, że coś jest z tobą nie w porządku. Aż do chwili gdy nie przedstawiłeś mi swojej pierwszej dziewczyny. Wciąż nie wierzę, że porzuciłeś ją jedynie ze względu na jej wzmożoną potrzebę zaciągnięcia cię do łóżka. Być może do tej pory żadnej nie udała się ta sztuka. Cały ty. Nie wahasz się, gdy twoje czyny nie pociągną za sobą większych konsekwencji. Najważniejsze decyzje w życiu podejmujesz stopniowo i nie kierujesz się nagłym przypływem emocji. Ja tego nie potrafię. Jestem chaotyczna we wszystkim, co robię. Nie potrafię też przejrzeć twojego toku rozumowania. Jesteś nieprzewidywalny, Theo, bardzo nieprzewidywalny. Czasem mówisz mi bardzo wiele. Mówisz, mówisz, mówisz, a ja odnoszę wrażenie, iż towarzyszy mi niemowa. Czasem milczysz, a wtedy dostrzegam w twoich oczach wszystko to, o czym boisz się powiedzieć. Możesz kłamać, wiem że potrafisz to doskonale, lecz dla wprawnego oka kłamstwa malują się na twojej twarzy bardzo wyraźnie. Jest dobrze, kiedy jest dobrze. Jest dobrze, kiedy jest źle, lecz do ów zła nie pozwalasz dotrzeć byle komu. Jeśli ja nie przejrzałam się po dwudziestu trzech latach, czy ktokolwiek jest w stanie to zrobić? - opuściłam głowę, a z moich ust wydobył się cichy chichot - Wiesz, czasem czuję brak twojego zaufania bardzo dotkliwie. Nie ufasz mi w pełni lecz wiem, że nikomu innemu nie zaufasz bardziej niż mi. Jesteś ostrożny, to dobra cecha. Zagramy teraz w pewną grę. Przygotowałam listę rzeczy, których nigdy nie dowiedziałam się o tobie bezpośrednio od ciebie. Wygrywam karmelowego cukierka za każdą z nich, którą odgadłam - wysunęłam z tylnej kieszeni opiętych dżinsów złożoną na pół karteczkę. Obróciłam ją przodem do obiektywu - Co o tym sądzisz? - spytałam.

Wiem, nie wiem, zgaduję. 

a). Masz alergię na sezam. Trzykrotnie zrobiłeś się blady i wymiotowałeś po ciastkach, które dla ciebie upiekłam. 

b). Masz niedowagę. Błagam, nie pokazuj mi się więcej bez koszulki. 

c.) Boisz się małych, zamkniętych pomieszczeń. Szukałeś wymówki, ilekroć proszono cię o zejście po coś do piwnicy. 

d.) Nie przepadasz za fast foodem i niezdrową żywnością. Przejrzałam twoją lodówkę. Poza tym... Który student nie dysponuje choć jedną ulotką reklamową pizzerii? 

e.) Jesteś honorowym dawca krwi. Bądź byłeś. Na regale leży twoja książeczka. 

f.) Zacznij nosić pasek do spodni. Nie wszyscy muszą znać szczegóły twojej bielizny.

g.) Po ukończeniu liceum podróżowałeś po Europie. Możesz mi wyjaśnić, dlaczego twoje zdjęcie i nazwisko znalazło się w rubryce kryminalistycznej fińskiej gazety? 

h.) W twojej kuchni nie znalazłam do picia nic prócz soku pomarańczowego i dwóch butelek whisky. Podejrzewam że to drugie jest dla ciebie jak kroplówka dla chorego. 

i.) Często żujesz miętowe gumy do żucia lub obsesyjnie płuczesz usta specjalnym płynem. Jak to jest, że twój oddech nie cuchnie papierosami?

j.) Masz serce z kamienia. Chcę kiedyś bawić się na twoim weselu. Zakochaj się wreszcie!

k.) Twoja tolerancja i cierpliwość nie zna granic. Czasem pozwalasz przez to wchodzić sobie na głowę. 

Ucichły odgłosy w łazience. Musiałam działać szybko. Wsunęłam karteczkę pod kamerę i zebrałam z fotela swoje rzeczy. Schyliłam się jeszcze na moment. 

 - Spędziłeś swoje urodziny w towarzystwie siostry i tanich sentymentów. Jesteś beznadziejny - posłałam ostatni, słodki uśmiech do obiektywu, krótkiego całusa i wyłączyłam urządzenie, zostawiając je tam, gdzie było ustawione. Czmychnęłam przez przedpokój i zamknęłam za sobą drzwi mieszkania najciszej, jak potrafiłam. Theo miał nie zobaczyć mnie przez kilka kolejnych miesięcy. 

*Karta przygotowana w przeglądarce Opera. Nie mam pojęcia jak wyświetla się na innych.
**Wizerunek - Ben Whishaw